Astma, padaczka, cukrzyca a ciąża, poród i zdrowie dziecka

Astma, padaczka i cukrzyca to choroby, które dawniej wiele kobiet pozbawiały szans na zajście w ciążę i urodzenie dziecka. Dziś jest to możliwe, a dzieci przewlekle chorych mam zazwyczaj rodzą się całkiem zdrowe. Takie ciąże zaliczane są do ciąż wysokiego ryzyka i trzeba jednak intensywnie monitorować - często odwiedzać lekarza i wykonywać niezbędne badania.

Spis treści

1. Ciąża a astma
2. Co można jeść, mając cukrzycę w ciąży? [#TOWIDEO]
3. Ciąża a cukrzyca
4. Ciąża a padaczka

Astma, cukrzyca czy padaczka nie oznacza, że ciąża i urodzenie zdrowego dziecka pozostanie w sferze marzeń przewlekle chorej mamy. To prawda, że ciąża u kobiet przewlekle chorych jest ciążą podwyższonego ryzyka i wymaga szczególnego nadzoru – zarówno ginekologa, jak i lekarza leczącego chorobę, ale w zdecydowanej większości kończy się urodzeniem zdrowego potomka. Najważniejsze są tu dwie rzeczy: ciąża powinna być zaplanowana, a kobieta musi być pod opieką dobrego specjalisty i ściśle przestrzegać jego zaleceń. Jak ciąża wpływa na chorobę i odwrotnie – czy choroba i przyjmowane leki mają wpływ na rozwój dziecka? Jak wygląda wtedy poród? Odpowiadamy na te i inne wątpliwości przyszłych mam.

Ciąża a astma

Astma to przewlekła choroba zapalna, mogąca prowadzić do zwężenia oskrzeli. Jej charakterystyczne objawy to: duszność, utrudniony oddech lub brak tchu, świsty podczas oddychania, napadowy męczący kaszel. Dolegliwości mogą mieć różne objawy i nasilenie. Astmę leczy się farmakologicznie. Osoba chora musi być pod opieką lekarza pneumonologa.

• Ciąża z astmą

Ciąża ma bardzo różny wpływ na astmę – u 1/3 kobiet następuje poprawa i objawy łagodnieją, u 1/3 nie ma istotnych zmian, a 1/3 przyszłych mam z astmą odczuwa pogorszenie stanu (zwykle w III trymestrze). Podczas ciąży leczenie jest kontynuowane lub modyfikowane – lekarz zaleca leki odpowiednie dla kobiet w ciąży, zmniejsza ich dawki, ewentualnie zmienia postać leku (wziewne zwykle są bezpieczniejsze dla dziecka niż doustne). W rzadkich przypadkach konieczne jest podanie sterydów (w najmniejszej możliwej dawce).

W ciąży mogą wystąpić większe niż u zdrowych kobiet trudności w oddychaniu i większa skłonność do infekcji. Atak astmy bywa też przyczyną wczesnych skurczów macicy, ale zwykle ustępują one, gdy atak się skończy. Uwaga: jeśli podczas ataku nie pomaga ci twoje lekarstwo, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem. Ataki będą rzadsze, jeśli będziesz unikać czynników alergizujących: pyłków, kurzu, pleśni, dymu z papierosów, środków czystości czy nawet perfum. Z powodu większej skłonności do infekcji powinnaś też robić wszystko, by nie dopadło cię przeziębienie, grypa lub inne infekcje układu oddechowego.

• Poród, gdy masz astmę

Nawroty astmy w trakcie porodu zdarzają się bardzo rzadko i jeśli nie ma innych przeciwwskazań, możesz urodzić siłami natury. W razie operacyjnego zakończenia porodu, otrzymasz znieczulenie przewodowe (np. zewnątrzoponowe), bo w twoim wypadku niewskazane jest znieczulenie ogólne. Jeśli pod koniec ciąży objawy astmy się nasilą, może dojść do porodu przedwczesnego.

• Dziecko mamy z astmą

Zwykle rodzi się zdrowe, niekiedy może wystąpić gwałtowna czynność oddechowa, ale to stan przejściowy. Możliwe, a nawet wskazane (ze względu na skłonność do alergii) jest jak najdłuższe karmienie piersią.

Czytaj też:

Nowe standardy opieki nad kobietą w ciąży zagrożonej

Łożysko przodujące: przyczyny, objawy, postępowanie

Przyczyny ciąży zagrożonej

Co można jeść, mając cukrzycę w ciąży? [#TOWIDEO]

Ciąża a cukrzyca

Cukrzyca jest chorobą wywołaną niedoborem insuliny, hormonu wytwarzanego w trzustce, a potrzebnego do przyswajania przez organizm glukozy. Skutkiem braku lub niedoboru insuliny jest wysokie stężenie glukozy we krwi. Cukrzycy nie można wyleczyć, ale można ją kontrolować za pomocą diety i leków.

• Ciąża

Obecnie, dzięki dostępności domowych urządzeń do pomiaru poziomu glukozy i dozowania insuliny, znacznie łatwiej jest monitorować poziomy glikemii, czyli jakość leczenia cukrzycy. Pozwala to na zmniejszenie częstości powikłań wywoływanych przez nią w okresie ciąży. Przy idealnej kontroli glikemii szanse na donoszenie ciąży i urodzenie zdrowego dziecka są podobne jak w ciąży fizjologicznej. Kluczem do powodzenia jest bowiem właściwy poziom glukozy we krwi przed poczęciem i utrzymanie tego przez całą ciążę. Powinnaś ją więc zaplanować, aby twój diabetolog jeszcze przed poczęciem mógł odpowiednio ustawić dietę i ewentualne leczenie. Lekarz może też zalecić umiarkowane ćwiczenia fizyczne (spacery, pływanie).

W łagodnej postaci cukrzycy dieta i ćwiczenia wystarczają, by ustabilizować poziom cukru, a jeśli to nie przynosi efektu, trzeba przyjmować insulinę, która jest nieszkodliwa dla płodu. Jej dawki mogą się zmieniać wraz z rozwojem ciąży, bardzo ważne jest więc częste kontrolowanie poziomu glukozy we krwi. Jeśli objawy choroby się nasilają, być może konieczny będzie pobyt w szpitalu i uregulowanie poziomu cukru pod kontrolą lekarzy.

W ogóle ciąża z cukrzycą wymaga częstszej kontroli i dodatkowych badań: moczu, krwi (dla oceny pracy nerek), stanu siatkówki. Problemy z siatkówką i nerkami mogą narastać, ale po porodzie zwykle wracają do stanu sprzed ciąży. Częściej bada się też stan płodu, bo większe jest ryzyko tzw. makrosomii, gdy dziecko jest nieproporcjonalnie duże.

• Poród

Dziecko często jest zbyt duże do porodu siłami natury; wtedy robi się cesarskie cięcie. Gdy tak nie jest, można je urodzić normalnie. Poród następuje zwykle wcześniej (ok. 39. tygodnia), bo szybciej pogarsza się stan łożyska.

• Dziecko

Zwykle rodzi się zdrowe, tylko sporych rozmiarów, w minimalnym procencie mogą wystąpić poważniejsze wady rozwojowe. Dziecko można karmić piersią.

Ciąża a padaczka

Padaczka (epilepsja) to schorzenie neurologiczne, związane z występowaniem napadów drgawkowych o różnym stopniu nasilenia – od łagodnych, niezauważalnych dla otoczenia, po ciężkie, z utratą przytomności. Kobieta chora na padaczkę może urodzić zdrowe dziecko, ale ciążę musi zaplanować. Już około 6 miesięcy przed planowanym poczęciem trzeba powiedzieć o tym zamiarze swojemu neurologowi, aby mógł dostosować leczenie tak, by zminimalizować jego wpływ na dziecko. Zazwyczaj lekarz wybiera jeden lek, zalecając najmniejszą skuteczną dawkę. Ważne jest również, żeby już wtedy zacząć zażywać kwas foliowy, który zmniejsza ryzyko powstania wad układu nerwowego oraz serca.

• Ciąża

Ciąża nie pogarsza stanu zdrowia, jeśli przyszła mama regularnie przyjmuje zalecone leki, a u ok. 20 proc. kobiet ataki zdarzają się nawet rzadziej. Natomiast odstawienie leków bez konsultacji z lekarzem może wywołać częstsze napady, zwłaszcza że wpływa na to także wyższe stężenie estrogenów. W ciąży napady mogą być niebezpieczne – zwiększają ryzyko urazu mechanicznego brzucha matki, mogą być przyczyną wewnątrzmacicznego niedotlenienia płodu czy nawet przedwczesnego oddzielenia się łożyska (wskutek urazu mechanicznego brzucha).

Ciąża u kobiet chorych na padaczkę wiąże się również z nieco większym ryzykiem występowania wad rozwojowych u płodu; są to najczęściej wady układu nerwowego i serca. Prawdopodobnie jednak nie jest to skutek napadów, tylko działania niektórych leków przeciwpadaczkowych, dlatego tak ważny jest ich właściwy dobór i ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza. Oprócz stosowania leków w czasie ciąży należy unikać sytuacji zwiększających ryzyko wystąpienia napadów drgawkowych, takich jak bezsenność i stres. Trzeba też przestrzegać – szczególnie w pierwszych tygodniach ciąży – diety bogatej w produkty zawierające duże ilości kwasu foliowego.

Kobieta ciężarna chorująca na padaczkę powinna znajdować się pod ścisłą kontrolą zarówno neurologa, jak i ginekologa położnika. Odpowiednie leczenie pozwala na zminimalizowanie ryzyka szkodliwego działania leków, jak również na kontrolę nad napadami drgawkowymi. Niezbędna jest także częsta kontrola stanu płodu. W niektórych przypadkach lekarz prowadzący ciążę może zaproponować przeprowadzenie badań prenatalnych w celu wykluczenia wad rozwojowych płodu.

• Poród

Epilepsja nie stanowi wskazania do cięcia cesarskiego, możliwy jest naturalny poród i tak dzieje się w większości przypadków. Decyzję o rodzaju porodu podejmuje położnik, może zalecić cięcie, kiedy np. w ostatnim miesiącu ciąży zwiększyła się liczba napadów padaczkowych. U kobiet chorujących na padaczkę częściej zdarzają się porody przedwczesne oraz zabiegowe (z użyciem narzędzi położniczych).

• Dziecko

W ok. 95 proc. rodzi się zupełnie zdrowe. Mama może je karmić naturalnie – większość leków przeciwpadaczkowych przechodzi do pokarmu w tak małych ilościach, że nie mają żadnego wpływu na dziecko.

miesięcznik "M jak mama"