Przeciwciała antyneuronalne: badania. Jak interpretować ich wyniki?
Przeciwciała antyneuronalne to rodzaj autoprzeciwciał, które atakują i niszczą układ nerwowy. Jeśli więc pojawiają się niepokojące objawy neurologiczne, np. zaburzenia ruchowe, niedowłady czy symptomy sugerujące choroby psychiczne (np. zmiany osobowości), warto wykonać badania na obecność tych przeciwciał we krwi. Pozwolą one odpowiedzieć na pytanie, jak choroba może być przyczyną ww. objawów.
Spis treści
- Przeciwciała antyneuronalne - wskazania do badania
- Przeciwciała antyneuronalne - na czym polega badanie?
- Przeciwciała antyneuronalne - wyniki badań
Przeciwciała antyneuronalne to przeciwciała, które atakują i niszczą układ nerwowy. Nie występują one w organizmie osoby zdrowej, ponieważ ich obecność jest wynikiem reakcji obronnej układu odpornościowego. Rozpoznaje on neurony i inne struktury układu nerwowego jako obce i traktuje jak zagrożenie, które trzeba wyeliminować. Przyczyny tego procesu nie są do końca znane. Wiadomo jedynie, że produkcję tego rodzaju autoprzeciwciał może zainicjować choroba nowotworowa. Wówczas układ odpornościowy produkuje przeciwciała, które mają zwalczyć komórki nowotworowe. Jednak niekiedy zdarza się, że przeciwciała te omyłkowo atakują również struktury układu nerwowego. Są to przeciwciała onkoneuronalne, a zaburzenia, w przebiegu których najczęściej występują, to neurologiczne zespoły paranowotworowe.
Przeciwciała antyneuronalne - wskazania do badania
Oznaczenie stężenia przeciwciał antyneuronalnych jest wskazane wtedy, gdy pojawiają się niepokojące objawy ze strony układu nerwowego, takie jak, np. osłabienie mięśni, zaburzenia ruchowe, napady padaczkowe, zaburzenia mowy czy dezorientacja i zaburzenia świadomości, a także symptomy sugerujące choroby psychiczne, np. zmiany osobowości, nagła nadpobudliwość i agresja, halucynacje, urojenia itd.
Przeciwciała antyneuronalne - na czym polega badanie?
Badanie na obecność przeciwciał antyneuronalnych polega na pobraniu krwi z żyły łokciowej i oddaniu jej do laboratorium.
Przeciwciała antyneuronalne - wyniki badań
Przeciwciała antyneuronalne nie występują we krwi osoby zdrowej, w związku z tym ich obecność sugeruje zaburzenia układu nerwowego (zarówno tych o podłożu nowotworowym, jak i nienowotworowym). Lista znanych przeciwciał antyneuronalnych, łączonych z występowaniem określonych chorób, stale wzrasta. Niektóre z nich są bardzo dobrze zbadane, a inne słabiej poznane, nietypowe.
W pierwszej tabeli podano dokładnie określone przeciwciała onkoneuronalne (czyli takie, które występują w dobrze opisanych zespołach neurologicznych i są bardzo często związane z obecnością nowotworu) scharakteryzowane pod względem ich związku z neurologicznymi zespołami paranowotworowymi oraz podstawową chorobą nowotworową.
| rodzaj przeciwciał | choroba układu nerwowego | nowotwór |
| anty-Hu |
|
rzadziej — niedrobnokomórkowy rakpłuca, rak gruczołu krokowego lub nasieniak |
| anty-Yo | paranowotworowe zwyrodnienie móżdżku | rak jajnika, rak sutka |
| anty-CV2 |
|
|
| anty-Ri |
|
|
| anty-Ma/anty-Ta | zapaleni mózgu i pnia mózgu | rak jąder |
| anty-amfifizyna | zespół sztywnego człowieka |
|
Obecność przeciwciał antyneuronalnych nie wskazuje jednoznacznie na chorobę. Te specyficzne autoprzeciwciała mogą być bowiem wykrywane również u osób zdrowych.
Przeciwciała antyneuronalne najczęściej są kojarzone z neurologicznymi zespołami paranowotworowymi. Jednak pewne charakterystyczne autoprzeciwciała pojawiają się również w innych chorobach autoimmunologicznych układu nerwowego.
| rodzaj przeciwciał | autoimmunologiczne choroby układu nerwowego |
| anty-akwaporyna 4 |
|
| anty-GAD | m.in. zespół sztywnego człowieka |
| anty-AChRAb |
|
| anty-NMDA |
|
Źródło:1. Michalak S., Kozubski W., Neurologiczne zespoły paranowotworowe, "Polski Przegląd Neurologiczny" 2008, tom 4, nr 12. www.antyneuronalne.pl
Porady eksperta
