Zespół Chediak-Higashi: przyczyny, objawy, leczenie

Zespół Chediak-Higashi jest rzadkim, dziedziczonym autosomalnie recesywnie defektem układu odpornościowego, którego objawy zwykle pojawiają się już po urodzeniu. Dzieci dotknięte tym zespołem są szczególnie narażone na infekcje wywołane bakteriami Gram-dodatnimi, Gram –ujemnymi oraz grzybami. Rokowanie jest złe – większość chorych umiera przed 10 rokiem życia.

Spis treści

1. Zespół Chediak-Higashi: objawy
2. Zespół Chediak-Higashi: diagnoza
3. Zespół Chediak-Higashi: leczenie

Zespół Chediak-Higashi rozwija się na tle niedoboru odporności, który wykazuje związek z obecnością u chorych mutacji genu CHS1 (inaczej LYST1) kodującego białko CHS. Wykazano, że białko to znajdujące się w cytoplazmie wielu różnych komórek może zaburzać transport śródkomórkowy białek. Efektem zaburzenia tego transportu jest nieprawidłowa synteza i składowanie ziarnistości wydzielniczych różnego typu komórek. Dotyczy to szczególnie lizosomów leukocytów i fibroblastów, ciałek gęstych płytek krwi, kwasochłonnych ziarnistości neutrofili czy też melanosomów melanocytów.

Zespół Chediak-Higashi: objawy

Zespół Chediak-Higashi charakteryzuje się bardzo poważnym przebiegiem. Wynika to z obecności nawracających ropnych infekcji będących efektem neutropenii lub tzw. choroby podobnej do chłoniaka (inaczej fazy akcelaracji) - "lymphoma-like syndrome". Do rozwoju tej fazy przyczyniają się infekcje wirusowe, szczególnie infekcja wirusem Epstein-Barr. W "lymphoma-like syndrome" nieprawidłowe białe krwinki dzielą się w sposób niekontrolowany i naciekają wiele narządów powodując ich dysfunkcję. Charakterystyczne jest występowanie gorączki, okresów nadmiernego krwawienia powodujących anemię, pancytopenii oraz związanymi z nią niezwykle trudnych do opanowania zakażeń. Zakażenia te obejmują najczęściej układ oddechowy i skórę i wywołane są szczególnie takimi bakteriami jak Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty), Streptococcus pyogenes i Pneumococcus species. Defekt melanizacji melanosomów przejawia się obecnością u chorych albinizmu oczno-skórnego.

Dodatkowo, cierpiący na zespół Chediak-Higashi skarżyć się mogą na skłonność do tworzenia siniaków, nadwrażliwość na promieniowanie słoneczne, światłowstręt, limfadenopatię, powiększenie wątroby i powiększenie śledziony oraz zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i choroby przyzębia. U starszych pacjentów występować może postępująca obwodowa neuropatia, zarówno o typie aksonalnym jak i demielinizacyjnym.

Bardzo istotny jest fakt, że u chorych na zespół Chediak-Higashi wykazano większą skłonność do występowania nowotworów wywodzących się z układu siateczkowo-śródbłonkowego.

Zespół Chediak-Higashi: diagnoza

Rozpoznanie zespołu Chediak-Higashi uwarunkowane jest znalezieniem olbrzymich, ziarnistych wtrętów w cytoplazmie neutrofilów krwi obwodowej. Dokonuje się tego przy pomocy barwienia metodą Wrighta. Dodatkowo stwierdzić można spowolniony ruch tych komórek wywołany obecnością wspomnianych ziarnistości.

Możliwe jest również wykazanie obniżonej chemotaksji neutrofili i aktywności limfocytów NK (Natural Killers) oraz niskiego poziomu enzymów lizosomalnych. Można też zbadać obecność mutacji w genie CHS1 (LYST1).

Warto wiedzieć, że zespół Chediak-Higashi może zostać zdiagnozowany prenatalnie. W tym celu pobiera się za pomocą biopsji próbki włosów ze skalpu płodu albo bada leukocyty z próbki jego krwi.

Zespół Chediak-Higashi: leczenie

Leczenie obejmuje stosowanie odpowiednio dobranych antybiotyków w przypadku wystąpienia infekcji oraz przetaczanie krwi lub płytek krwi w okresach niedokrwistości. Profilaktycznie podawać można witaminę C. Przeszczepianie komórek macierzystych ze szpiku kostnego okazało się skuteczne tylko u kilku pacjentów na całym świecie.