Badanie GDx - skaningowa polarymetria laserowa

2017-03-14 10:39

Badanie GDx, czyli skaningowa polarymetria laserowa, to badanie, które umożliwia pomiar grubości warstwy włókien nerwowych siatkówki. Badanie skaningowej polarymetrii laserowej GDx jest uznane za jedno z najbardziej przydatnych w rozpoznawaniu jaskry. Sprawdź, na czym polega to badanie i jak interpretować wyniki.

Badanie GDx - skaningowa polarymetria laserowa
Autor: Thinkstockphotos.com Badanie GDx - skaningowa polarymetria laserowa

Spis treści

  1. Badanie GDx - wskazania do badania
  2. Badanie GDx - wyniki
  3. Trzy generacje aparatów GDx

Badanie GDx, czyli skaningowa polarymetria laserowa, to badanie, które umożliwia pomiar grubości warstwy włókien nerwowych siatkówki. Pomiar dokonywany jest w okolicy tarczy nerwu wzrokowego, w której włókna nerwowe zbiegają się z całej powierzchni siatkówki i tworzą nerw wzrokowy opuszczający gałkę oczną i biegnący do mózgu. Lekarz badający pacjenta nawet przy użyciu najlepszej lampy szczelinowej nie jest w stanie dokładnie zliczyć ilości włókien nerwowych na powierzchni siatkówki, a tym bardziej ocenić ich zaniku. U zdrowego człowieka liczba włókien nerwowych wynosi około jednego miliona, dlatego potrzebny jest odpowiedni sprzęt umożliwiający ich ocenę i analizę. Aparat GDx mierzy grubość warstwy włókien, ich rozkład, określa miejsca ubytków oraz porównuje wynik z normatywną bazą danych, czego nie jest w stanie zrobić lekarz dysponujący jedynie "szkiełkiem i okiem".

Badanie GDx - wskazania do badania

Badanie skaningowej polarymetrii laserowej GDx jest uznane za jedno z najbardziej przydatnych w rozpoznawaniu jaskry. Często jest to badanie trudne do wykonania, zdarza się też, że można uzyskać całkowicie niewiarygodny wynik. Niewłaściwe jest więc opieranie diagnozy jaskrowej wyłącznie na samym tylko wyniku badania GDx. Potrzebna jest przede wszystkim ocena tarczy nerwu wzrokowego, którą umożliwia laserowa technologia HRT, jak również ocena warstwy komórek zwojowych GCL. Niezbędnym badaniem uzupełniającym jest wykonanie badania pola widzenia na standaryzowanych aparatach nowej generacji. Przypadek każdego pacjenta musi być indywidualnie analizowany, a wszystkie uzyskane wyniki odpowiednio zinterpretowane.

Badanie GDx - wyniki

Jako wynik badania uzyskiwany jest specjalny raport przedstawiający wartości grubości warstwy włókien nerwowych w postaci liczb i wykresów. Na wyniku widnieje laserowy obraz okolicy tarczy nerwu wzrokowego, w której dokonywany jest pomiar, poniżej laserowy obraz grubości samej warstwy włókien nerwowych przedstawiony obrazowo w kolorach niebieskim, żółtym i czerwonym. W dolnej części raportu umieszczona jest analiza statystyczna wyniku badania nałożona na obraz dna oka, określająca prawdopodobieństwo uszkodzenia jaskrowego w postaci kolorowych kwadracików, gdzie kolor czerwony oznacza bardzo duże prawdopodobieństwo tego uszkodzenia, a kolory żółty i niebieski mniejsze. W środkowej części raportu zamieszczona jest tabela przedstawiająca bezwzględne wartości grubości warstwy włókien nerwowych oraz ich analizę statystyczną zobrazowaną w kolorach: biały – wartości prawidłowe, czerwony – wartości poniżej normy o dużym prawdopodobieństwie uszkodzenia jaskrowego, żółty i niebieski – wartości podejrzane jaskrowo. W dolnej części raportu grubość warstwy włókien nerwowych siatkówki przedstawiona jest w postaci dwugarbnej krzywej, nałożonej na dwugarbny zakres normy, dzięki czemu można ocenić miejsca ubytków.

Odrębnym zagadnieniem jest ocena wyniku badania GDx u pacjentów z krótkowzrocznością, u których wyniki często nie mieszczą się w granicach statystycznej normy, i nie mogą być tak samo interpretowane jak wyniki badań uzyskanych u osób bez wady wzroku. W takich przypadkach nigdy nie wolno opierać się jedynie na badaniu GDx i należy wykonać pozostałe badania dodatkowe.

Trzy generacje aparatów GDx

Istnieją trzy generacje aparatów GDx:

  • GDx FCC, najstarsza wersja ze stałą kompensacją rogówki
  • GDx VCC, nieco nowsza wersja ze zmienną kompensacją rogówki
  • GDx ECC, czyli Pro, z poprawioną kompensacją. Jest to wersja najnowsza.

Kolejne generacje powstawały wraz z unowocześnianiem metody eliminując sukcesywnie czynniki zakłócające pomiar. Aparatów w wersji FCC, obarczonych największym błędem pomiarowym, już się w zasadzie nie spotyka, podobnie aparatów II generacji VCC.

Zgodnie z ostatnimi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Jaskrowego jedynie GDx Pro jest aparatem rekomendowanym do diagnostyki jaskry. Aparat ten, oprócz możliwości wykonywania badań techniką ECC może także dokonywać pomiarów VCC, a także automatycznie porównywać kolejne badania. Nazwa „Pro” wskazuje właśnie na możliwość analizy progresji zmian, co jest niezmiernie ważne w monitorowaniu postępów choroby.

O autorze
dr n. med. Barbara Polaczek-Krupa, specjalista chorób oczu, Centrum Okulistyczne Targowa 2, Warszawa

Dr n. med. Barbara Polaczek-Krupa, inicjatorka i założycielka Centrum T2. Specjalizuje się w nowoczesnej diagnostyce i leczeniu jaskry – temu była poświęcona także jej praca doktorska obroniona z wyróżnieniem w 2010 r.

Dr n. med. Polaczek-Krupa doświadczenie zdobywa od 22 lat, odkąd rozpoczęła pracę w Klinice Okulistycznej CMKP w Warszawie, z którą była związana w latach 1994-2014. W tym okresie uzyskała dwa stopnie specjalizacji z okulistyki i tytuł doktora nauk medycznych.

W latach 2002-2016 pracowała w Instytucie Jaskry i Chorób Oka w Warszawie, gdzie zdobywała wiedzę i doświadczenie lekarskie konsultując pacjentów z całej Polski i z zagranicy.

Od lat w ramach współpracy z Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego jest wykładowcą na kursach i szkoleniach prowadzonych dla lekarzy specjalizujących się w zakresie okulistyki i podstawowej opieki zdrowotnej.

Jest autorem lub współautorem licznych publikacji w czasopismach naukowych. Członek Polskiego Towarzystwa Okulistycznego (PTO) i Europejskiego Towarzystwa Jaskrowego (EGS).