Zapalenie spojówek - rodzaje, objawy i leczenie

2022-06-30 22:52

Zapalenie spojówek daje charakterystyczne objawy: oczy pieką i łzawią, czasem pojawia się światłowstręt. Zapalenie spojówek może być bakteryjne, wirusowe, alergiczne albo grzybicze. Może być też skutkiem zespołu suchego oka albo wynikać z zakażenia prostego. Zapalenie spojówek to dolegliwość, która wymaga właściwego leczenia. Jakie są przyczyny zapalenia spojówek i jak przebiega jego leczenie?

Zapalenie spojówek może objawiać się pieczeniem i łzawieniem oczu
Autor: Getty Images Twarz kobiety

Spis treści

  1. Zapalenie spojówek - objawy
  2. Bakteryjne zapalenie spojówek
  3. Wirusowe zapalenie spojówek
  4. Zapalenie spojówek wywołane przez zespół suchego oka
  5. Alergiczne zapalenie spojówek
  6. Grzybicze zapalenie spojówek
  7. Zapalenie spojówek - zakażenie proste

Zapalenie spojówek to dość nieprzyjemna dolegliwość, ale na szczęście leczenie jest zwykle szybkie i skuteczne, pod warunkiem, że prawidłowo rozpoznamy przyczyny. A mogą być one bardzo różne. W zależności od tego, co wywołało stan zapalny wyróżniamy:

  • bakteryjne zapalenie spojówek
  • wirusowe zapalenie spojówek
  • alergiczne zapalenie spojówek
  • zapalenie spojówek wywołane przez zespół suchego oka
  • grzybicze zapalenie spojówek

Spojówka to bardzo wrażliwa, cienka i przezroczysta błona śluzowa, która wyściela powieki i łączy się z gałką oczną. W spojówkach znajdują się gruczoły łzowe, śluzowe i tłuszczowe, które produkują wydzieliny składające się na łzy. Nawilżają one powierzchnię gałki ocznej, umożliwiają "gładkie" ruchy powiek, pomagają utrzymać na powierzchni oka stałe środowisko chemiczne, obmywają gałkę z zanieczyszczeń. Ponieważ spojówki są bogato utkane naczyniami krwionośnymi - które w czasie zapalenia spojówek znacznie się poszerzają i wypełniają krwią - charakterystycznym objawem tego schorzenia są czerwone oczy.

Choroby oczu

Zapalenie spojówek - objawy

Objawy zapalenia spojówek zależą od przyczyny, która je wywołała. Zwykle jednak pacjent odczuwa:

  • swędzenie 
  • pieczenie
  • kłucie 
  • łzawienie
  • zaczerwienienie
  • obrzęk
  • grudki
  • wydzielina, której charakter zależy od rodzaju zapalenia spojówek

Nie należy więc bagatelizować problemu. Gdy wystąpią pierwsze objawy, można ratować się kroplami do oczu dostępnymi bez recepty. Ale jeśli po 2-3 dniach dolegliwości nie ustąpią, konieczna jest wizyta u okulisty, który pomoże szybko uporać się z problemem.

To, jakie zaleci lekarstwa, zależy od stopnia nasilenia objawów oraz przyczyny stanu zapalnego. Bo jeśli chorobę wywołały np. bakterie, potrzebne będą inne leki niż w przypadku np. alergii.

Aby ustalić rodzaj zapalenia, lekarzowi zwykle wystarczy rozmowa z pacjentem i oględziny oka za pomocą lampy szczelinowej. Czasem potrzebne jest pobranie wydzieliny na posiew czy testy na wydzielanie łez - test Schirmera czy test stabilności łez.

Bakteryjne zapalenie spojówek

Bakteryjne zapalenie spojówek to najczęstsza odmiana choroby. Zwykle zajmuje jednocześnie oboje oczu. Objawy bakteryjnego zapalenia spojówek to:

  • wydzielina ropna lub surowiczo-ropna w worku spojówkowym i łzowym
  • przekrwienie i obrzęk spojówek, czasem całych powiek.

Gdy choroba jest zaawansowana, na spojówkach mogą pojawić się wybroczyny krwiste albo szarożółte plamy.

  • Leczenie bakteryjnego zapalenia spojówek

Podaje się sulfonamidy (Sulfacetamidum) lub roztwory antybiotyków w postaci kropli i maści (np. Tobrex, Biodacyna, Gentamicin, Neomycinum, Chloramphenicol).

    Jeśli przez tydzień stan się nie poprawi, okulista może zalecić odstawienie leków na 3-4 dni, a następnie wykonanie posiewu z worków spojówkowych z określeniem antybiogramu. Po stwierdzeniu, jakie bakterie wywołują zakażenie, zaleci kurację.

    Wirusowe zapalenie spojówek

    Zapalenie, którego przyczyną są wirusy, występuje w okresie nasilonych infekcji górnych dróg oddechowych, wywołanych przez adenowirusy (głównie na jesieni i wczesną zimą). Wirus najpierw atakuje spojówkę, a po ok. 8 dniach zwykle obejmuje również rogówkę oka.

    Najczęściej choroba pojawia się w jednym oku, a po kilku dniach przenosi się na drugie. Objawy wirusowego zapalenia spojówek to:

    • obrzęk spojówek
    • swędzenie i uczucie ciała obcego w oku
    • pojawienie się wydzieliny surowiczej

    Na spojówkach widać skupiska obrzękniętych naczynek krwionośnych (rozproszone zaczerwienienie). Gdy zapalenie obejmie rogówkę, pojawiają się na niej małe zmętnienia. Towarzyszy temu:

    Czasem powiększają się węzły chłonne w okolicy żuchwy.

    • Leczenie wirusowego zapalenia spojówek

    Miejscowo stosuje się leki przeciwwirusowe i zmniejszające obrzęk, przeciwzapalne i odkażające. Aby nie dopuścić do zakażenia bakteryjnego, konieczne bywa podanie antybiotyku.

      Choroba jest bardzo zakaźna. Łatwo zarazić się przez dotyk. Jeżeli używałaś w czasie infekcji kosmetyków do oczu, powinnaś je wyrzucić, żeby ponownie się nimi nie zarazić.

      Zapalenie spojówek wywołane przez zespół suchego oka

      Zapalenie spojówek bywa skutkiem zespołu suchego oka - związanego z niedostatecznym wydzielaniem albo niewłaściwym składem łez. Wtedy często pojawia się też zapalenie rogówki.

      Objawy zapalenia spojówek wywołanego przez zespół suchego oka to:

      • podrażnienie oczu
      • "piasek" pod powiekami
      • światłowstręt
      • swędzenie

      Dolegliwości nasilają się w nocy, w czasie pracy przy komputerze albo gdy przebywamy tam, gdzie jest suche powietrze.

      • Leczenie zapalenia spojówek wywołanego przez zespół suchego oka

      Ulgę przynosi częste mruganie i zamykanie powiek, robienie przerw w czytaniu i zakraplanie tzw. sztucznych łez. Ponadto należy nawilżać powietrze oraz pić 2-3 litry płynów dziennie.

        Alergiczne zapalenie spojówek

        Alergiczne zapalenie spojówek zwykle pojawia się z katarem siennym u osób uczulonych na pyłki kwitnących roślin.

        Przyczyną mogą być też środki chemiczne, kosmetyki, lekarstwa. Objawy alergicznego zapalenia spojówek to:

        Leczenie alergicznego zapalenia spojówek

        Podaje się leki przeciwhistaminowe miejscowo, a w nasilonych przypadkach także doustnie. Czasem konieczne jest odczulanie.

          Grzybicze zapalenie spojówek

          Grzybicze zapalenie spojówek występuje rzadko, na ogół jako powikłanie długotrwałej kuracji antybiotykami lub skutek przeniesienia zakażenia z innych części ciała (narządów płciowych).

          Objawy grzybiczego zapalenia spojówek to:

          • swędzenie
          • łzawienie
          • zaczerwienienie spojówek

          W kanalikach łzowych często pojawiają się białawe złogi.

          Leczenie grzybiczego zapalenia spojówek

          Podaje się leki przeciwgrzybicze (Clotrimazol, Nystatyna) w postaci kropli albo maści.

            Zapalenie spojówek - zakażenie proste

            Przyczyną zakażenia prostego, które prowadzi do zapalenia spojówek może być:

            • światło
            • pył
            • dym
            • opary

            Ponadto brak snu, nerwica, a także nieskorygowane wady wzroku, szczególnie nadwzroczność i niezborność, za silne albo za słabe szkła korekcyjne lub ich niewłaściwy rozstaw.

            Objawy zakażenia prostego to:

            • pieczenie
            • swędzenie oczu
            • lekki światłowstręt
            • łzawienie.

            Chorobie mogą okresowo towarzyszyć zakażenia bakteryjne. Często zakażenie proste występuje w parze z tzw. zespołem suchego oka.

            Leczenie zakażenia prostego

            Trzeba usunąć czynnik wywołujący chorobę. Zakażenia bakteryjne leczy się preparatami o działaniu przeciwzapalnym, zespół suchego oka - sztucznymi łzami.

            Czytaj też: Zapalenie spojówek - pierwszy objaw Covid

            Zrób to koniecznie
            • Nie pocieraj oczu rękami, mimo że swędzą. To tylko zaostrzy objawy choroby.
            • Wydzielinę usuwaj delikatnie patyczkiem z wacikiem lub jednorazową chusteczką i zaraz je wyrzucaj.
            • Przemywanie oczu herbatą czy naparem z rumianku nie wyleczy choroby, a zrobione przed spotkaniem z lekarzem może zamazać jej obraz i utrudnić postawienie diagnozy. Lepiej stosować specjalny płyn do przemywania oczu, dostępny w aptece bez recepty.
            • Na czas choroby zrezygnuj z basenu. Chlorowana i ozonowana woda będzie tylko podrażniała spojówki.
            • Noś okpary przeciwsłoneczne. Ochronią chore spojówki przed drażniącym je światłem.
            • Soczewki kontaktowe myj częściej niż zwykle. Jeśli objawy choroby są silne, zrezygnuj z noszenia soczewek na kilka dni.
            • Nie używaj kosmetyków do oczu. A jeśli to niemożliwe, starannie zmywaj makijaż zaraz po powrocie do domu. Nie pożyczaj i nie używaj pożyczonych kosmetyków.
            • Nie przerywaj zaleconej kuracji nawet wtedy, gdy dolegliwości szybko ustąpią. Zbyt wczesne odstawienie leków grozi nawrotem choroby.
            • Jeśli długo przebywasz poza domem, wybieraj preparaty w postaci maści. Krople szybko wypływają, trzeba je więc stosować nawet co 3 godziny. Maści pokrywają spojówkę warstwą, która utrzymuje się dość długo - można je nakładać tylko 2-3 razy dziennie.