Łojotokowe zapalenie skóry - przyczyny, objawy, leczenie

Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) daje charakterystyczne objawy, do których należy łuszcząca się skóra we włosach, na twarzy i innych miejscach na ciele. Łojotokowe zapalenie skóry to najczęściej problem osób w wieku dojrzewania, choć może się pojawić także u niemowląt i dorosłych. Jakie są przyczyny i objawy łojotokowego zapalenia skóry? Na czym polega leczenie ŁZS?

Spis treści

1. Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) - przyczyny
2. Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) - objawy
3. Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) - diagnostyka
4. Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) - leczenie
5. Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) - zapobieganie

Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) to przewlekła, nawracająca choroba skóry. Jej istotą jest stan zapalny skóry, który powoduje nadmierne złuszczanie się naskórka. Skórę łojotokową (popularnie nazywa się ją tłustą) mają osoby z nadczynnymi gruczołami łojowymi. ŁZS cechuje się sezonowością, częste nawroty obserwuje się jesienią i zimą.

Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) - przyczyny

Przyczyną łojotokowego zapalenia skóry może być wzmożona aktywność gruczołów łojowych oraz nieprawidłowy skład produkowanego przez nie łoju - tak uważa część specjalistów, nie ma na to jednoznacznych dowodów.

Łojotokowe zapalenie skóry może być też związane z pewnymi nieprawidłowościami i zaburzeniami pracy układu odpornościowego, co potwierdzałby fakt częstszego występowania ŁZS u pacjentów z obniżoną odpornością.

Nieodpowiednia dieta, higiena osobista, wpływ zanieczyszczeń środowiska, brak ekspozycji na światło słoneczne, zaburzenia hormonalne oraz stres są również odpowiedzialne za rozwój bądź nasilenie zmian w przebiegu ŁZS.

Istnieją także pewne choroby, które predysponują do wystąpienia łojotokowego zapalenia skóry. Można do nich zaliczyć:

• choroby neurologiczne m. in.:
• choroba Parkinsona
• porażenie nerwu VII
• jamistość rdzenia
• zaburzenia psychiczne
• depresja
• stosowanie leków psychotropowych
• alkoholizm
• infekcje wirusem HIV
• choroby nowotworowe przewodu pokarmowego i oddechowego
• choroby przewlekłe

Według wielu autorów jednym z czynników sprawczych ŁZS jest nadmierna kolonizacja drożdżaków Malassezia spp.

Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) - objawy

Objawem choroby jest delikatny rumień z towarzyszącym złuszczaniem (często dość silnym) naskórka. Łuski są tłuste, żółte. W niektórych przypadkach obserwuje się tworzenie strupów.

Zmiany pojawiają się najczęściej w pierwszej kolejności w obrębie skóry owłosionej głowy (włosy mogą być zbite i splątane, stają się przerzedzone), a następnie przechodzą na przylegającą skórę nieowłosioną i lokalizują się na czole wzdłuż linii włosów, w obrębie brwi, za uszami i w fałdach nosowo-wargowych. Ponadto wykwity mogą pojawiać się na skórze wzdłuż kręgosłupa (rynna łojotokowa) oraz w okolicy mostkowej. Może dojść do zapalenia brzegów powiek.

Przy nasilonym stanie zapalnym może dochodzić do wystąpienia rozpadlin i przeczosów, które bywają także następstwem często towarzyszącego świądu.

Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt zaczyna się bardzo wcześnie: 2-10 tydzień życia. Charakteryzuje się obecnością miękkich, tłustych, żółto-szarych łusek i strupów w obrębie skóry owłosionej głowy (tzw. ciemieniucha). Czasem dochodzi do zajęcia skóry twarzy, tułowia i kończyn - pojawiają się wtedy:

• drobne, czerwone grudki
• blaszki rumieniowo-złuszczające
• zlewne stany zapalne

Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) - diagnostyka

Łojotokowe zapalenie skóry to niejedyna choroba przebiegająca z nadmiernym złuszczaniem naskórka. Inne to:

• łuszczyca
• grzybica
• łupież różowy
• choroby o podłożu alergicznym

Dlatego czasem objawy łojotokowego zapalenia skóry mogą być oznaką innej choroby. W tym celu konieczne jest przeprowadzenie specjalistycznych badań i testów.

Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) - leczenie

Leczenie ŁZS stanowi trudny problem terapeutyczny i zależy od kilku czynników:

• wieku pacjenta
• lokalizacji zmian
• stopnia nasilenia procesu chorobowego

Konieczne jest zarówno leczenie miejscowe, jak i leczenie ogólne. Ta ostatnia opcja jest zarezerwowana dla pacjentów, u których zmiany skórne są bardzo nasilone, nie reagują na dotychczasowe leczenie miejscowe oraz mają wyjątkowo nawrotowy charakter. Preparatami doustnymi leczy się jedynie osoby dorosłe. Można zastosować:

• retinoidy
• antybiotyki
• pochodne imidazolowe
• w szczególnych sytuacjach steroidy

Terapia łupieżu i łojotokowego zapalenia skóry głowy sprawia dermatologom wiele trudności, głównie ze względu na przewlekły i nawrotowy charakter. Leczenie tych dermatoz jest długoletnie, często niezadowalające pacjentów, gdyż uzyskana poprawa bywa tylko przejściowa.

Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) - zapobieganie

Po ustąpieniu zmian skórnych pacjenci powinni zapobiegawczo stosować szampony z cyklopiroksolaminą lub ketokonazolem raz w tyg. przez kilka miesięcy. Natomiast w przypadkach remisji przebiegających wyjątkowo ciężko postaci ŁZS zaleca się stosowanie 200 mg/24 godz. itrakonazolu przez 2 kolejne dni każdego miesiąca. Pacjenci powinni ponadto przestrzegać higieny i odpowiedniej pielęgnacji skóry skłonnej do aktywacji procesu chorobowego.

Monika Majewska