Ósemki - kłopotliwe zęby mądrości

2022-04-13 11:34

Ósemki, czyli zęby mądrości niestety nie dodają rozumu. Kojarzą się raczej z bólem i skomplikowanymi zabiegami. Po co więc wyrastają i co robić, gdy ósemki są źródłem dolegliwości?

Ósemki - kłopotliwe zęby mądrości
Autor: Getty Images

Spis treści

  1. Ósemki - bolesna ofiara ewolucji?
  2. Kiedy należy usuwać ósemki?
  3. Ósemki zatrzymane całkowicie
  4. Gdy decydujesz się na ekstrakcję

Trzecie zęby trzonowe, czyli ósemki, wyrastają jako ostatnie zęby, zazwyczaj miedzy 17. a 25. rokiem życia, a więc w okresie, w którym człowiek osiąga dojrzałość. Stad właśnie ich popularna nazwa – zęby mądrości. U niektórych osób ich wyrzynanie może trwać nawet do 40. roku życia, u innych zaś nie pojawiają się wcale.

Ósemki - zęby mądrości

Ósemki - bolesna ofiara ewolucji?

Wydaje się, że ósemki są całkowicie zbędne, ponieważ osoby, u których nie wyrosły, nie mają jakichkolwiek trudności z żuciem i rozdrabnianiem pożywienia. Natomiast u wielu ludzi, u których się pojawiły, są jedynie źródłem licznych problemów, zwłaszcza jeśli wyrzynają się w pozycji uniemożliwiającej właściwe spełnianie ich funkcji. A to niestety zdarza się dość często.

Zęby mądrości, jak pozostałe zęby trzonowe, służą do rozdrabniania i przeżuwania pokarmu. O ile jednak naszym czworonożnym przodkom były bardzo przydatne, obecnie tracą na znaczeniu. Zmiany ewolucyjne w budowie szczęki spowodowały, że dziś ósemki z trudem się w niej mieszczą. A jeśli w łuku zębowym brakuje dla nich miejsca, często ich proces wyrzynania się nie przebiega właściwie – wyrastają częściowo w niekorzystnym położeniu albo też pozostają niewyrżnięte. Tylko u niektórych ósemki wyrastają całkowicie i prawidłowo – wtedy są właściwie umieszczone w łuku i dobrze spełniają swoją funkcję.

Zdaniem eksperta
Michał Pelc, stomatolog

Kiedy należy usuwać ósemki?

Decyzja o usunięciu zębów mądrości zależy w dużej mierze od wieku pacjenta oraz problemów, jakie te zęby sprawiają. Jeśli ósemka wyrosła w pełni, ale jest bardzo zniszczona przez próchnicę i w grę wchodzi leczenie kanałowe, warto pomyśleć o ekstrakcji – z racji anatomii zębów mądrości, jak również utrudnionego dostępu do nich odbudowa zęba nie jest łatwa i leczenie może być nieskuteczne. Usunięcie ósemek zalecane jest także, gdy stłaczają one inne zęby (problem ortodontyczny), rosną krzywo lub wrastają w policzek. Kolejnym wskazaniem są częste stany zapalne dziąsła, które występują w przypadku zębów częściowo wyrżniętych. Pod płatem dziąsła bowiem ciągle gromadzą się resztki pokarmowe i bakterie, powodując stan zapalny, który może być źródłem zakażenia dla całego organizmu. W przypadku ósemek niewyrżniętych wiele zależy od ułożenia zęba. Jeśli np. ósemka położona jest koroną w kierunku siódemki lub uciska jej korzeń, to może nie tylko spychać pozostałe zęby, ale też wywołać powikłania w siódemce. W najgorszym wypadku usuwa się wtedy oba zęby – i to niestety zdarza się często. A można tego uniknąć, regularnie odwiedzając stomatologa i kontrolując zęby mądrości – wtedy decyzję o ich usunięciu można podjąć, zanim pojawią się problemy.

Ósemki zatrzymane całkowicie

Zdarza się, że proces wyrzynania się ósemki zostaje zatrzymany. W tym przypadku ząb jest niewidoczny, ale znajduje się w dziąśle. Zwykle takie ósemki są źle ułożone, np. dolne często są w tzw. położeniu doprzednim – koroną w kierunku siódemki. Wtedy naciskają na korzenie trzonowców, stłaczając pozostałe zęby.

Jedynym sposobem, by sprawdzić ułożenie ósemek, jest wykonanie pantomogramu – zdjęcia rentgenowskiego szczęki. Daje ono sporo informacji o wzroście i rozwoju tych zębów. Niekiedy w przypadku zębów całkowicie zatrzymanych wykonuje się germektomię (usunięcie zawiązków zęba). Ta metoda sprawdza się, gdy pomiary kostne i wzrostowe wskazują, że nie będzie miejsca na prawidłowy rozwój ósemki, a także gdy jest ona w niekorzystnym położeniu. Zatrzymane zęby mądrości mogą dawać niespecyficzne objawy w postaci migrenowych bólów głowy, problemów ze stawami (odczuwane jako „przeskakiwanie” w stawie). Wokół takiego zęba może się również tworzyć stan zapalny albo torbiel.

Sonda
Do jakich chorób może prowadzić nieodpowiednia higiena jamy ustnej?
Problem

Gdy decydujesz się na ekstrakcję

Usunięcie ósemki nie zawsze jest proste – wszystko zależy od ułożenia zęba. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Niekiedy po ekstrakcji koniecznie jest założenie szwów. Po zabiegu istotne jest utrzymywanie operowanej okolicy w czystości i zapobieganie zakażeniu, dlatego przez dobę nie wolno palić papierosów, intensywnie przepłukiwać ust, czyścić zębów w pobliżu bolesnego miejsca.

Należy je natomiast chłodzić, np. przykładając zimny kompres do policzka, ssąc kostki lodu. Można też płukać usta ciepłą wodą z solą (łyżka na szklankę wody). Trzeba wykluczyć napoje z kofeiną i alkohol. Nie wolno jeść twardych, wymagających żucia produktów, wskazane są tylko potrawy półpłynne (np. kasza manna, purée).

Należy też powstrzymać się od oczyszczania nosa (zwiększenie ciśnienia w jamie ustnej może spowodować nadmierne krwawienie). Dyskomfort po zabiegu powinien ustąpić w ciągu kilku dni. Jeśli jednak ból będzie się utrzymywał i nasilał, pojawi się obrzęk, krwawienie lub gorączka, trzeba jak najszybciej skontaktować się ze stomatologiem.

miesięcznik "Zdrowie"