Jagody maqui: właściwości zdrowotne owoców i soku z maqui

Jagody maqui to ciemne i drobne owoce pochodzące z Chile. Ich głównym składnikiem prozdrowotnym są antocyjany. Związki te mają silne właściwości przeciwutleniające, dzięki czemu pomagają zapobiegać wielu chorobom, u których podłoża leży stres oksydacyjny. Pozytywny wpływ jagód maqui na zdrowie od setek lat wykorzystują rdzenni mieszkańcy Patagonii – Indianie Mapuche. Przeczytaj więc, jak działają jagody maqui!

Spis treści

1. Jagody maqui - właściwości i wartość odżywcza
2. Jagody maqui - wpływ na zdrowie
3. Jagody maqui dla zdrowia i urody
4. Jagody maqui a Indianie Mapuche

Jagody maqui (Aristotelia chilensis) występują na terenie Chile w południowej Patagonii. Rosną na wiecznie zielonych, niewielkich drzewach, osiągających 4-5 metrów wysokości. Jagody maqui to drobne owoce o kulistym kształcie, średnicy 4-6 mm i ciemnofioletowej, prawie czarnej barwie. Jagody maqui wyglądają podobnie do polskich jagód i mają słodki, lekko cierpki smak. Owoce zbiera się w okresie od grudnia do marca. Drzewa maqui nie są uprawiane w typowych sadach. Rosną dziko w rdzennych lasach z dala od przemysłowych zanieczyszczeń, czasem są sadzone w przydomowych ogródkach. Większość jagód maqui trafia do sprzedaży ze zbiorów w lasach. Jest ich stosunkowo niewiele, zbierane są ręcznie tradycyjnymi metodami - przeważnie przez Indian Mapuche (dosłownie: Ludzi Ziemi), którzy zajmują się tym od pokoleń. Świeże owoce można kupić tylko w miejscu ich naturalnego występowania. Są też przetwarzane na dżemy i soki.

Do Polski maqui trafiają w postaci suszonej, sproszkowanej lub jako składnik suplementów diety. Sproszkowane owoce można dodać do koktajli, lodów, domowych batonów, owsianek, deserów i budyni. Jagody maqui wykorzystuje się jako naturalny barwnik w żywności, napojach i winach. Od zawsze były cenione przez rdzennych mieszkańców Chile. Indianie Mapuche prawdopodobnie od pokoleń wykorzystywali liście, łodygi, owoce i wino z maqui jako środek leczniczy.

Jagody maqui - właściwości i wartość odżywcza

Jagody maqui to źródło bardzo dużej ilości przeciwutleniaczy – kwasów fenolowych, flawonoidów, tanin, antocyjanów i alkaloidów. Największe znaczenie mają antocyjany, a delfinidyna stanowi ok. 80% tych związków w maqui. W 100 g świeżych owoców znajduje się 138 mg antocyjanów, a w suszonych – 212 mg. Owoce charakteryzują się niezwykle wysokim potencjałem antyoksydacyjnym i zdolnością neutralizowania wolnych rodników. Soki z maqui wykazują najwyższą zawartość związków przeciwutleniających wśród owoców jagodowych. Wiąże się to z ochroną komórek przed stresem oksydacyjnym, zmniejszaniem stężenia we krwi dialdehydu malonowego (markera stresu oksydacyjnego) oraz redukowaniem utlenionych lipidów, które mają działanie prozapalne. Wartość ORAC (zdolność pochłaniania reaktywnych form tlenu wyrażona jako µmol TE/100 g) dla jagód maqui jest jedną z najwyższych wśród owoców i wynosi 28200. Dla porównania ORAC sproszkowanych jagód acai to 102700 (prawie 4-krotnie więcej), świeżych czarnych malin – 19220, aronii – 16062, a jagód – 9621. Maqui stanowią cenny antyoksydant i nutraceutyk, są źródłem wapnia (87 mg/100 g świeżej masy), żelaza (30,5 mg/100 g ś. m.) i potasu (296 mg/100 g ś.m.).

Świeże owoce jagód maqui dostarczają 150 kcal/100 g, a w 100 g sproszkowanych owoców znajduje się:

• 410 kcal,
• 8,1 g białka,
• 9,8 g tłuszczu,
• 72 g węglowodanów ( w tym 31 g cukru),
• 8 mg sodu,
• 58 mg witaminy C.

Jagody maqui - wpływ na zdrowie

Jagody maqui a choroby serca

Jagody maqui działają ochronnie na serce. W badaniu na szczurach wykazano, że ekstrakt z owoców zapobiegał uszkodzeniom mięśnia sercowego w ostrym niedokrwieniu i arytmiom. Efekt ten jest prawdopodobnie powiązany ze zmniejszonym utlenianiem lipidów, cholesterolu LDL i obniżaniem stężenia związków reaktywnych kwasu tiobarbiturowego, co skutkuje też mniejszym ryzykiem miażdżycy.

Maqui a cukrzyca

Jagody maqui mają działanie przeciwcukrzycowe. Naukowcy z Rutgers Univeristy odkryli, że ekstrakt z owoców maqui zwiększa tolerancję glukozy i obniża jej poziom we krwi otyłych myszy z hiperglikemią. Antocyjany z maqui spowalniają ponadto wzrost poziomu glukozy we krwi po posiłku oraz zwiększają wrażliwość komórek mięśniowych na insulinę.

Maqui dla palaczy

Jagody maqui pomagają osobom palącym papierosy zmniejszyć uszkodzenia dróg oddechowych wywołane stanem zapalnym i stresem oksydacyjnym. Takie wnioski wyciągnięto z małego badania (15 osób) trwającego 2 tygodnie, podczas którego uczestnicy przyjmowali 2 razy dziennie po 2 g ekstraktu z owoców maqui. U palaczy poddanych badaniu zauważono zmniejszone stężenie markerów stresu oksydacyjnego w płucach i poprawę odporności na zakażenia układu oddechowego.

Działanie przeciwzapalne jagód maqui

Z badań opublikowanych w 2011 roku wynika, że sok z maqui wykazuje silne działanie przeciwzapalne, hamując wydzielanie kluczowego regulatora odpowiedzi zapalnej układu odpornościowego. Zmniejsza też wytwarzanie enzymu COX-2, odpowiedzialnego za stan zapalny i odczuwanie bólu.

Jagody maqui a Indianie Mapuche

Indianie Mapuche zamieszkujący środkowe i południowe Chile od setek lat wykorzystywali maqui zarówno jako żywność, jak i środek leczniczy. Na podstawie historii, legend i mitów można stwierdzić, że traktowali jagody jako owoce niezwykłe, nawet magiczne. Indianie Mapuche odparli najazdy Inków i Hiszpanów. Legenda głosi, że swoją niezwykłą siłę i wytrzymałość w walkach zawdzięczali głównie piciu sfermentowanego soku z jagód maqui kilka razy dziennie. Owoce stanowiły dla nich źródło ogólnego dobrego zdrowia, a przetwory z jagód były szczególnie cenne zimą – rozgrzewały i pomagały walczyć z infekcjami. Indianie Mapuche stosowali owoce na gorączkę, ból gardła, biegunkę, wrzody, ból nerek, hemoroidy i podczas porodu w celu jego ułatwienia. Sproszkowane, suszone liście wykorzystywano jako okład przyspieszający gojenie ran. Przy biegunkach, stanach zapalnych jelita grubego, w owrzodzeniach jamy ustnej, zapaleniu gardła i dolegliwościach trawiennych stosowano napary z liści. Owoce jedzono na surowo, wytwarzano z nich dżemy i soki oraz napój alkoholowy "tecu".

Źródła:

1. Misle E. i in., Maqui [Aristotelia chilensis (Mol.) Stuntz]-the Amazing Chilean Tree: A Review, Journal of Agricultural Science and Technology, 2011, B1, 473-482

2. Vergara D. i in., The intake of maqui (Aristotelia chilensis) berry extract normalizes H2O2 and IL-6 concentrations in exhaled breath condensate from healthy smokers - an explorative study, Nutrition Journal, 2015, 14(27), 1-5

3. Genskowsky E. i in., Determination of polyphenolic profile, antioxidant activity and antibacterial properties of maqui [Aristotelia chilensis (Molina) Stuntz] a Chilean blackberry, J Sci Food Agric, 2016, 96, 4235–4242

4. Rojo L.E. i in., In vitro and in vivo anti-diabetic effects of anthocyanins from Maqui Berry (Aristotelia chilensis), Food Chemistry, 2012, 131 (2), 387-396

5. Watson R.R. i in., Nutraceutical and antioxidant effects of a delphinidin-rich maqui berry extract Delphinol®: a review, MINERVA CARDIOANGIOL 2015,63(Suppl. 1 to No. 2),1-12

6. Schmidt H. (1992) Tabla de composicion quimica de alimentos chilenos. . Facultad de Ciencias Quimicas y Farmaceuticas. Departamento de Ciencias de los Alimentos y Tecnologia Quimica, Universidad de Chile. Biblioteca digital de la Universidad de Chile. Disponible en.

7. http://ezinearticles.com/?Maqui-Berry---The-History-and-Legends-of-This-Magical-Superfruit&id=1542501

8. MAQUI BERRY EXTRACT Ver.1.OFF,TK, ORYZA OIL&FAT CHEMICAL CO., LTD., http://www.oryza.co.jp/html/english/pdf/Maqui%20berry_e%20Ver.1.0FFTK.pdf

9. https://www.superfoodly.com/orac-values/

10. https://www.acaiprodukty.cz/gallery/downloads/3.pdf

11. https://healthyfocus.org/health-benefits-of-maqui-berries/

12. http://www.healwithfood.org/superfoods/wild-maqui-berry-health-benefits.php

13. https://www.vitaminking.com.au/maqui-berry-powder-organic-50g-by-power-super-foods

Aleksandra Żyłowska-Mharrab, dietetyk, technolog żywności, edukator